Total Pageviews

Blog Archive

Search This Blog

Banner

Banner

Speak Right Now - Interview: Annemarie Gielen en haar vredesmissie bij Pax Christi

Mensenrechten, Pax Christi, vredesweek, Annemarie Gielen
Share it:
In het kader van ons "Speak Right Now-project" publiceren we interviews met beleidsmakers en mensen in het ontwikkelingsveld, organiseren we activiteiten en zetten we vredevolle initiatieven in de kijker. Naar aanleiding van de Dag van de Vrede op 21 september, belichten we deze week de 30ste Vlaamse Vredesweek georganiseerd door Pax Christi Vlaanderen, de Vlaamse afdeling van de internationale vredesbeweging Pax Christi. Wij gingen praten met haar Algemeen Directeur, Annemarie Gielen.

Toen ze haar studies Oost-Europese Talen en Culturen in Leuven afrondde, ging Annemarie Gielen aan de slag bij Pax Christi Internationaal. Een jaar later trok ze naar Rusland en zette zich in voor de mensenrechten. Ze had nooit gedacht dat ze een pleitbezorger voor de vrede ging worden, maar vandaag blaast ze 17 kaarsjes uit bij Pax Christie Vlaanderen, waarvan nu reeds 7 jaar als Algemeen Directeur. Aan de vooravond van de Vredesweek van 21 september t.e.m. 2 oktober, spraken wij met haar over haar professionele en persoonlijke vredesmissie.

Wat zijn de concrete objectieven van Pax Christi?

Annemarie Gielen: Pax Christi Vlaanderen werkt op vier niveaus om vredeswerk te bevorderen. Het eerste niveau is vormingswerk. We helpen mensen om conflict en/of onrecht te benoemen en vervolgens kijken we samen hoe we tot een vreedzame oplossing kunnen komen. Dat doen we hier in Vlaanderen maar ook in conflictgebieden waar we actief zijn, meer bepaald in Rusland, Oekraïne, Congo en via ons internationaal netwerk ook in Israël-Palestina. Het tweede niveau is vredesopbouw waarbij we lokale groepen versterken in hun aspiraties om aan vrede te werken. Dit luik staat nu eerder op een laag pitje omdat we al enkele jaren geen subsidies meer ontvangen van Buitenlandse Zaken. We hopen wel dat er tijdens de volgende legislatuur budget kan vrijgemaakt worden. Vervolgens hebben we een luik sensibilisering. Rond verschillende vredesthema’s proberen we mensen in onze eigen samenleving warm te krijgen via filmavonden en debatten, maar ook via petities en straatacties voor thematieken die niet altijd in de media naar voor komen. Tot slot werken we ook via een traject van beleidsbeïnvloeding, een vorm van lobbywerk, waarbij we proberen op het niveau van regelgeving en wetgeving zaken te veranderen die de vrede bevorderen. We bereiden nota’s voor die concreet ingaan op de bovengenoemde conflictgebieden.

Wereldwijde vrede is een heel ambitieus plan. Hoe gaat u hiermee om?

Annemarie Gielen: Er zijn verschillende insteken of manieren van benadering die we gebruiken om aan vredesopbouw te werken. Voor ons is het heel belangrijk om niet over de hoofden van de betrokkenen heen te spreken, maar om samen met hen een oplossing te zoeken. In Vlaanderen bijvoorbeeld gaan we bij conflicten rond migratie of detentie in de eerste plaats met de getroffen personen en groepen aan tafel. Hetzelfde geldt voor onze werking in bijv. Rusland en Congo. We brengen het conflict in kaart en gaan samenwerkingen aan met groepen die op een geweldloze manier aan het systeem willen werken. We gaan nooit zelf zomaar ergens binnenstappen en zeggen: “Wij weten hier het antwoord”. Want wij weten het antwoord ook niet. Wat we wel hebben, is ervaring in methodieken en theorieën die kunnen helpen om bepaalde vredesprocessen in gang te zetten. Omgekeerd proberen wij ook altijd van die groepen te leren om mee te nemen naar ons lobbywerk of in onze sensibiliseringscampagnes.

Hoe ziet u de verwevenheid tussen spiritualiteit, studie en actie? 

Annemarie Gielen: Spiritualiteit is een belangrijk aspect voor onze organisatie. Het is een voedingsbron en tevens een hulpmiddel tegen cynisme en het gevoel van machteloosheid. Pax Christi is ontstaan in Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Geïnspireerd op een lezing van de Bijbel, riepen de stichters op om, zoals Jezus ooit sprak: “De vijand te beminnen en te bidden voor het welzijn van diegenen die ons vervolgen”. Zij wilden de spiraal van geweld doorbreken door zich naar de Duitse bevolking toe onbevangen en kwetsbaar op te stellen. Zetten jullie dan ook in op interculturele en interreligieuze dialoog? Annemarie Gielen: Een samenleving maak je met de mensen die er zijn. Binnen ons team, ons dagelijks bestuur en onze vrijwilligers heerst een grote diversiteit van geloofsbeleving. Het is onze betrachting om via ontmoetingen de ander te leren kennen en te respecteren. Maandelijks organiseren we bijvoorbeeld interreligieuze meditaties waarbij mensen van verschillende achtergronden samenkomen en mediteren. Maar we hebben ook verschillende publicaties en vormingen over hoe de Bijbel een brontekst kan zijn om aan vrede te werken. Via inspirerende werken kunnen we dan een brug slaan naar moslims, de joodse gemeenschap, orthodoxen, humanisten…

Wat is uw persoonlijke missie als Algemeen Directeur? 

Annemarie Gielen: Mijn droom is dat Pax Christi geen bestaansreden meer heeft (lacht). Maar op kortere termijn wens ik dat iedereen het geduld kan opbrengen voor het anders zijn van anderen en de tijd neemt om zichzelf te leren kennen. Daarmee bedoel ik dat iedereen voor zichzelf uitzoekt: ‘Waarom heb ik die mening en waarom gedraag ik mij zo’. Eigenlijk worstelt iedereen met levensvragen en maatschappelijke problemen, want niemand heeft pasklare antwoorden. Twijfel en onzekerheid mogen er zijn, maar leiden vaak tot frustratie en conflict. Maar mensen moeten beseffen dat je daar ook iets aan kan doen, dat je andere mensen en jezelf kan helpen. Mensen verglijden in een cynische houding of zelfs een geweldhouding, terwijl niemand dat eigenlijk wil. Niemand wil in een permanente geweldsituatie leven, mensen willen rust. Een switch in het denken zou een mooi resultaat zijn.

Wat kunnen mensen concreet volgens u doen om vredesopbouw te bewerkstelligen?

Annemarie Gielen: Wij wakkeren de kritische reflectie bij mensen aan. Want als je ergens een mening over wil vormen, is het nuttig om je daarin te verdiepen. Dat gaat van ecologie tot economie, m.a.w. over alles wat een mens doet. Als een situatie zich voordoet waarbij je het gevoel hebt dat je machteloos staat, is het belangrijk dat je de situatie probeert te transformeren. Op die manier, hoe minimaal de transformatie ook is, draag je bij aan een betere samenleving. In autocratische regimes zoals Turkije of Rusland zijn er altijd mogelijkheden van verzet, van samenwerking en van netwerken om elkaar versterken. De geweldloze strijd is een moeilijke strijd, maar de moeite waard. Want het kiezen voor geweld levert altijd meer schade op.

Wat zijn uw ervaringen na al die jaren vredesopbouw? 

Annemarie Gielen: Het belangrijkste wat ik geleerd heb, is de enorme veerkracht van mensen die onrecht meemaken. Ik denk daarbij aan het aura van waardigheid dat mensen rond zich hebben in hun verzet. Dat is tegelijkertijd ook mijn krachtbron. Dat er mensen zijn die zich niet laten verleiden tot pessimisme of wanhoop. Want er is altijd maar één weg, en dat is vooruit, met hoop. Met Pax Christi hebben we al een grote impact bereikt op het individuele niveau. Bijvoorbeeld onze trajecten van verzoening tussen Russen en Tsjetsjenen heeft niet geleid dat de presidenten van die republieken of landen in elkaars armen vielen. Maar mensen die hebben deelgenomen, begrijpen elkaar beter. Hierdoor zijn prille vriendschapsbanden ontstaan tussen Russen en Tsjetsjenen die voor onze tussenkomst ondenkbaar waren. Of in Congo bijvoorbeeld waar groepen zich al jaren inzetten via geweldloos verzet voor meer democratie. Ondanks de verkiezingsuitslag was het een overwinning dat er heel veel Congolezen zijn gaan stemmen. Die participatie geeft mensen het gevoel van waardigheid en betrokkenheid. Dat zijn resultaten die je kan neerleggen na langdurige samenwerkingstrajecten rond burgerrechten, mensenrechten, vrede…

Merkt u verschil in de werking in het huidige politiek klimaat? 

Annemarie Gielen: We merken een verschuiving van thema’s. 15 jaar geleden stonden spanningen in onze eigen samenleving niet op de voorgrond. Onze energie ging vooral naar conflictsituaties in het buitenland. Een grote groep in onze samenleving voelt zich vandaag ongemakkelijk bij de superdiversiteit. Deze onzekerheid wordt nog eens uitvergroot door de escalerende dreiging in de taal van een Donald Trump en een Vladimir Putin. Daarbij komt nog eens de prangende kwestie rond klimaatsverandering. Mensen willen dat liever niet horen. Deze uitdagingen houden ons als vredesorganisatie natuurlijk ook bezig. Daarom voeren we tijdens onze Vredesweek van 2017 en 2018 campagnes over hoe mensen kunnen omgaan met spanningen in de eigen samenleving. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen hebben wij aanbevelingen gedaan voor een lokaal vredesbeleid voor de steden en gemeenten. Wij hebben daarbij vooral ingezet op de thematiek van polarisering. Verder hebben wij de methodiek van participatief theater ontwikkeld. Samen met doelgroepen die in situaties van onrecht verkeren, schrijven we een scenario. Via interactieve theatervoorstellingen gaan we op en naast de scene in dialoog met het publiek. De bedoeling is om bij mensen het kritische denken te stimuleren en te tonen dat er vaak ook alternatieven mogelijk zijn.

Hoe reageren jullie op de verstarring binnen Europa, zoals Polen, Hongarije, maar ook Turkije en Rusland? 

Annemarie Gielen: Wij zijn altijd al fervent pleitbezorger geweest van de Europese Unie. Wij zien met lede ogen aan hoe het Europese vredesproject langs alle kanten belaagd wordt. Samen met de andere Pax Christi afdelingen in Europa gaan we onze zaak bepleiten bij het nieuwe Europese Parlement. Wij streven ernaar dat vrede, samenwerking en dialoog op de voorgrond blijven ondanks de verschillen in politieke kleuren. Hoe betrekken jullie jonge mensen in jullie vredesstrijd? Annemarie Gielen: We communiceren via kanalen waar jongeren bereikbaar zijn. De meeste jongeren bereiken we nu via universiteiten maar in de toekomst gaan we meer inzetten op samenwerking met organisaties die jongeren als doelgroep hebben. De teneur bij onze oudere achterban is soms: “Jongeren zijn niet meer geïnteresseerd in maatschappelijke vraagstukken”. Maar ik merk dat niet. Jongeren liggen ook wakker van maatschappelijke polarisering en klimaatverandering.

België zetelt in 2019 en 2020 in de VN-Veiligheidsraad. Wat is jullie boodschap?

Annemarie Gielen: België zetelt sinds januari 2019 in de VN-veiligheidsraad onder het motto “Consensus smeden, bouwen aan vrede”. Een krachtige boodschap die wij volledig ondersteunen. Alleen zien we in de praktijk dat België daar weinig middelen voor inzet. Als we de federale budgetten bestuderen van wat er gespendeerd wordt aan vredesopbouw of vredesprojecten, zien we dat die heel fel gedaald zijn. De overheid moet besparen, maar het heeft ook te maken met prioriteiten. En daar zitten verschillende schoentjes die knellen. In het parlement is er heel weinig debat over hoe we internationale conflicten écht helpen oplossen. Een van de belangrijkste struikelblokken van dit moment is de modernisering van de luchtmacht via de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen. De redenering achter deze geplande investering is een automatisme: “Een leger heeft gevechtsvliegtuigen nodig”. Maar over de grond van die mening werd niet gediscussieerd. Wat moet de Belgische samenleving met 30 nieuwe gevechtsvliegtuigen met een prijskaartje van 15 miljard euro? Als je pleit tégen de aankoop van gevechtsvliegtuigen, vinden de mensen je naïef en dom. Maar het is eigenlijk omgekeerd. Als mensen zouden beseffen wat de kostprijs is om bommen te gooien op Irak en Syrië in verhouding tot de impact op het terrein, zou niemand nog investeren. Mensen beseffen niet hoeveel 15 miljard euro is. Wij vinden dat misbruik van de mensen hun goedgelovigheid en dat is inspelen op angstgevoelens. Waarom investeren we dat geld niet in een transitie naar een CO2 armere industrie? Of je kan je ook afvragen of het budget voor die gevechtsvliegtuigen opweegt tegen dat van de gezondheidszorg. Denk maar aan de ouders van Pia, die zich wanhopig moeten richten tot de Belgische bevolking om de behandeling van hun kindje te bekostigen.

Jullie zijn aan jullie 30ste Vredesweek begonnen. Hoe zal de Vredesweek 2019 eruitzien? 

Annemarie Gielen: Pax Christi Vlaanderen is de initiatiefnemer en werkt de campagne uit. Andere organisaties en politieke partijen worden uitgenodigd om mee te doen. Ook hier werken we op de 4 niveaus. Voor ons politiek luik publiceren we een beleidsdossier voor de politici met aanbevelingen. Ons luik educatie is vooral gericht naar scholen en activiteiten buiten de schoolse context. In het kader van ons luik sensibilisering willen we mensen warm maken via social media en de website, maar ook via debatavonden en straatacties om deel te nemen. We nodigen ook elk jaar een vredesweek-getuige uit, gelinkt aan het thema. Dit jaar is dat iemand uit Zuid-Soedan. We zijn op zoek gegaan naar iemand die in een conflictgebied werkt met een methode om de bevolking mee te betrekken bij de vredesopbouw. En dan hebben we ook een spiritueel luik. We maken altijd een bundel met teksten die bezinnend zijn en die verbonden zijn aan de thematiek.

Hoe ziet u de toekomst van jullie vredesmissie?

Annemarie Gielen: Ik ben een hoopvol mens, optimistisch. Ik denk dat de nood aan vrede heel groot is. Mensen willen in vrede leven, op een manier die hen niet hindert om naar school te gaan, te gaan werken en een gezin te stichten. De omkadering van vredesopbouw gaat niet anders dan via dialoog en samenwerking. De uitdaging is om op een wervende manier mensen te engageren zodanig dat ze zich ondersteund voelen in hun idee van een vredevolle samenleving. Maar ik ben ervan overtuigd dat elke mens ertoe in staat is om aan vrede te werken en dat het vooral een kwestie is om die capaciteiten aan te wakkeren.



De Vredesweek van Pax Christi loopt nog t.e.m. 2 oktober. Neem zeker een kijkje op www.vredesweek.be.


Share it:

Humanitaire Hulp

Interview

mensenrechten

ongelijkheid

Pax Christi

Speak Right Now

vredesweek

Post A Comment: