Wat is de essentie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen?
Luc van Liedekerke: Volgens de definitie van de Europese Commissie, opgesteld in 2011, is corporate responsibility een bedrijfsvoering die verantwoord is tegenover de samenleving. MVO is een mindset. Het is een perspectief dat men moet opnemen. Voor mij is het, kort samengevat, een vorm van ondernemen die maatschappelijke uitdagingen aanpakt zonder zelf nieuwe problemen te creëren.
Hans Verboven: Ik verwijs ondernemers steeds naar de definitie van de Vlaamse Overheid: (MVO) is een continu verbeteringsproces waarbij ondernemingen vrijwillig op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde manier in de gehele bedrijfsvoering opnemen, waarbij overleg met de stakeholders, of belanghebbenden, van de onderneming deel uitmaakt van dit proces. Essentieel is voor mij het besef dat bedrijfsbeslissingen impact op anderen hebben, soms ver van het bedrijf af, en daarmee dan rekening te houden.
Luc van Liedekerke:
"MVO is een mindset. Het is een perspectief dat men moet opnemen."
MVO maakt in België in drie à vier jaar tijd onverwacht veel vooruitgang, dat blijkt uit de recente meting van de CSR-Barometer (Corporate Social Responsibility). Hoe verklaart u de toenemende belangstelling voor mvo?Luc van Liedekerke: Mijn verbazing was dat er in die 3,5 jaar inderdaad wel degelijk vooruitgang is gemaakt. Je ziet in al die dimensies van de ISO 26000 vooruitgang. De opvallendste vooruitgang werd geboekt op het vlak van kwesties in verband met de mensenrechten, die nu expliciete managementdoelen zijn geworden. Maar ook relaties met de werknemers, milieu- en klantenkwesties hebben duidelijk aan belang gewonnen. Hoe dat komt? Ik denk dat het te maken heeft met de maatschappelijke druk die wij zien toenemen en met het feit dat in de boodschap, die wij nu brengen, daar zit iets in. Dat mvo een onderneming kan versterken in plaats van verzwakken, die boodschap begint door te dringen bij de kopgroep.
Hans Verboven: Iets wat mij in het bijzonder boeit is het feit dat bedrijven niet zozeer het probleem zijn, maar ook kostuum kunnen zijn voor veel problemen. Veel maatschappelijke problemen kunnen enkel door bedrijven opgelost worden. Ik geef een voorbeeld: wanneer een NGO een project uitvoert in een derdewereldland of hier, daar zit dikwijls al een top-down benadering in. Men steekt er geld in, verwezenlijkt iets, men maakt een waterput of zoiets. Dat gebeurt veel te vaak. Terwijl wanneer een bedrijf een businesscase maakt, om een maatschappelijk of een milieuprobleem op te lossen dan doen ze dat vanuit een businesscase, die haalbaar en schaalbaar is en kan aangroeien. Dan krijg je eigenlijk een soort van exponentiële groei om het probleem aan te pakken. Dat doen meestal grote bedrijven, maar ook kleine bedrijven kunnen dat doen.
Zijn de Belgische kmo’s vertegenwoordigd in de CSR-Barometer? En hoe gevoelig zijn kmo’s voor maatschappelijk verantwoord ondernemen?Luc van Liedekerke: Wij bereiken met de CSR-Barometer niet alle bedrijven in België, in feite enkel de voorlopers. Dus de bedrijven die voor het peloton zitten. Ik zou graag de CSR-Barometer op twee vlakken willen uitbreiden: 1. Internationaliseren. En 2. verdiepen naar een ander type bedrijf als de kmo’s.
Hans Verboven: Ik denk nog altijd dat er heel veel bedrijfsleiders zijn in kmo’s, die denken dat mvo een ver-van-mijn-bed-show is. Die vinden het teveel van het geheven vingertje en dat het wordt opgedrongen. En ik denk dat dit vooral berust op onwetendheid. Wat ik merk bij mijn contacten is, dat er dikwijls een verkeerd begrip bestaat over mvo. Ook is er het probleem met sommige ondernemers dat zij nog niet de afweging hebben gemaakt tussen de win voor hen en de win voor de maatschappij. En soms is 1 + 1 gelijk aan 3, dan heb je een win-win situatie. Wat men het concept van creating shared values (CSV) noemt. Maar goed, in sommige gevallen ga je een klein persoonlijk verlies of minder winst moeten accepteren voor een grotere maatschappelijke meerwaarde. En dat gebeurt nog te weinig.
Hans Verboven:
"Ik denk nog altijd dat er heel veel bedrijfsleiders zijn in kmo’s,
die denken dat mvo een ver-van-mijn-bed-show is."
Kunnen we dan wel stellen dat mvo financieel aantrekkelijk kan zijn?Luc van Liedekerke: Wij hebben 200 studies gedaan, maar nog altijd hangt er in de samenleving het idee van: “dat gaat mij geld kosten”. Nee, dat gaat u geen geld kosten. Als u dat op de juiste manier aanpakt, de juiste thema’s aanspreekt die voor uw bedrijf relevant zijn gaat u dat winst opbrengen. Geen twijfel over.
Hans Verboven: Vele kmo’s zien mvo en duurzaamheid als een kostenfactor, als een soort “compliance”-oefening. Dat komt omdat ze het vanuit de verkeerde hoek bekijken. Als ik bedrijven help met duurzaamheidsinitiatieven focus ik altijd eerst op efficiëntiewinsten door duurzame processen of lean management. Dit is steeds een win voor de ondernemer en het milieu. Denk maar aan het herbekijken van de verlichting, verwarming, energie-efficiëntie, mobiliteit enz. Maar ook afvalvermijding – soms al van in de designfase – is een belangrijke factor om kosten te besparen.
Wat kunnen eventueel nadelen zijn voor bedrijven die mvo links laten liggen?
Luc van Liedekerke: Bedrijven die mvo systematisch negeren, dus de belangen van de samenleving en groepen, die zullen op een bepaald moment er gewoon uitgeworpen worden. Dus je moet daar op een of andere manier rekening mee houden en integreren in je bedrijf. Die blik op ondernemerschap moet je meenemen en dat is een hele opgave voor bedrijven.
Hans Verboven: Ik stel vast dat voor de gewone consument dikwijls gewoon de prijs de doorslag geeft. Maar op de B2B markt is het anders. Grote bedrijven duwen via duurzaamheidscriteria bij aanbestedingen het hele verhaal door tot op niveau van de kmo. kmo’s die daar niet mee bezig zijn, hebben op termijn geen kans meer om aan grote spelers te leveren. Ook de overheid speelt een belangrijke rol met regelgeving en stijgende belastingen op energie en afval. KMO’s die niet op tijd hun strategie verduurzamen gaan op termijn een competitief nadeel ondervinden omdat ze minder kost-efficiënt zijn.
Kan de overheid niet een grotere rol spelen in het bewustmakingsproces?Luc van Liedekerke: Persoonlijk vind ik dat de overheid nog veel meer kan doen. Als je bijvoorbeeld Vlaanderen zou vergelijken met Nederland, dan zie je daar 3 organisaties, elk met ongeveer 100 werknemers, als semi-overheid ondersteunen ze van daaruit het mvo-landschap. Dus dat is een zeer groot verschil met België. In Nederland is 100% duurzame aankoopbeleid binnen de Nederlandse overheid op alle niveaus een feit. Dat is 20% van de economie, want de overheid is een hele grote consument. Dat betekent concreet, dat als de overheid een bouwproject doet dat zij zal vragen dat het hout FWC gelabeld is, dat komt uit bossen die op een duurzame manier beheerd worden. Nu, wat is het effect daarvan? Dat betekent als ik als kmo, als bouwonderneming, daarin wil meedoen moet ik weten wat FWC is. Dus die mensen gaan ‘knowledge’ daarover opbouwen. Daaraan ontbreekt het ook aan vandaag de dag.
Hans Verboven: De overheid kan vooral veel meer doen om bedrijven in de mvo richting te sturen, maar men moet opletten waar het zijn grenzen stelt. Want als we kijken naar de aanbestedingen van de overheid, als men veel sterker inzet op duurzaamheid als criteria, in plaats van op prijs. Wat ze verder nog kunnen doen is, bij het onderwijs beginnen. Er zou binnen het vak economie ruimte gecreëerd moeten worden, om echt over duurzaamheid les te geven, want het is niet gewoon duurzaamheid in de zin van: we gaan het licht uit doen om te besparen en we kopen ‘fair trade’ producten. Het is een soort van entrepreneurship, dat men moet inbouwen. Het innovatieve verhaal of iets wel duurzaam is, dat moet verteld worden. De meeste van die innovatieve businessmodels die men nu ontwikkeld, als het gaat over circular economy, cocreatie of shared economy die draaien op zich bij tot een beter model. Dat zou mij kunnen stimuleren. Dus onderwijs, criteria voor overheidsaanbestedingen en verdere bewustmaking.
Zijn er bepaalde sectoren die vatbaarder zijn voor MVO dan andere?Luc van Liedekerke: Ja, industriële sectoren. Bijvoorbeeld in België zijn de leading sectors: chemie, voedsel, voeding, maar ook de visserij en de bouw. Het is veel meer aanwezig in de productiesectoren. Waarom? Omdat daar het milieu-luik en het duurzaamheidsverhaal onder veel strengere wetgeving zit. Als we kijken naar de autosector, daar is nu veel te doen over de NOx uitstoot. Dat duurzaamheidsverhaal, dat versnelt nu de innovatie. Men moet daar goed beseffen, die sector staat of valt met het feit of dat ze die problematiek kunnen oplossen. Als er druk komt van de consument, de overheid en van de NGO’s op bedrijven, dan reageren die bedrijven daar op. En dus in die sectoren is het sterk aanwezig. Waar is het nu altijd een gevecht? De dienstensector omdat die niet goed beseffen waar hun impact ligt. Daar ligt een hele grote slag te maken, en nog een hele grote weg af te leggen.
Hans Verboven: De meeste opportuniteiten liggen natuurlijk bij kmo’s die produceren. Zelf heb ik heel wat ervaring in de bouwsector en daar kan men werkelijk op alle niveaus de impact zien.
Zal het belang van mvo in de toekomst verder toenemen? Wat zeggen de cijfers hierover?Luc van Liedekerke: Dat gaat nog toenemen. Ik zie dat gewoon verder groeien en niet alleen over milieu, niet alleen over broeikas, nee, nee, over alle thema’s. Over alle thema’s zie ik dat groeien en dat was voor mij eigenlijk aardig geruststellend en dat betekent gewoon dat mensen het ernstig nemen.
Hans Verboven: Cijfers tonen aan dat het meer en meer op de agenda komt van de kleinere raden van bestuur maar
men weet nog niet goed hoe er mee om te springen. Maar duurzaamheid zal nooit meer verdwijnen van de agenda. Zelfs de Verenigde Naties vertalen hun doelstellingen voor duurzame ontwikkeling nu ook naar kmo’s.
Post A Comment: