In het kader van de Werelddag voor Sociale Rechtvaardigheid op 20/02 verdiept Fedactio zich in de kwestie van sociale uitsluiting, meer bepaald dakloosheid in België. Voor deze gelegenheid spraken we met Charlotte Renouprez, een van de oprichters van de vzw ArtiCulE.
De laatste telling van daklozen in Brussel dateert uit 2014 door ‘La Strada’, een centrum voor thuislozenzorg. Het is een goede poging, maar toch blijft het moeilijk om exacte cijfers over deze moeilijk te bereiken doelgroep te bekomen. Vandaag staan in Brussel 2600 daklozen geregistreerd, wat een onderschatting is. Hoewel er dus weet is van de grote aantallen daklozen, bestaan vandaag ook erg veel obstakels die als doel hebben de daklozen weren uit het straatbeeld. DesignForEveryone richt zich op het neutraliseren van die obstakels en het sensibiliseren van het grote publiek voor die problematiek.
Kan u ons uw project DesignForEveryone voorstellen?
DesignForEveryone stelt in vraag hoe de openbare ruimte aangepast wordt en of deze bepaalde gebruikers uitsluit, specifiek kijkend naar daklozen. Initieel is het een initiatief van Laurent en mezelf. We zijn actief sinds september vorig jaar maar begonnen ons al vragen te stellen na het bezoek van Angela Merkel aan Brussel, in 2017. Daklozen werden toen verzocht te vertrekken, terwijl omheiningen en andere obstakels werden geplaatst. Vanaf dit moment begonnen we het gebruik van openbare ruimtes in vraag te stellen. De openbare ruimte moeten teruggegeven worden aan de burgers. Het is op dat moment dat we besloten om de vzw ArtiCulE, een organisatie voor kunst, cultuur en levenslang leren, op te richten. Het idee was om evenementen te organiseren met een artistiek en/of cultureel karakter, om zo de sociale realiteit in vraag te stellen. Naast onze interventies in openbare ruimtes organiseren we ook fototentoonstellingen. Die maken deel uit van een ander facet van het project.
Willen jullie aan de hand van interventies sociale problemen aankaarten en mensen warm maken om er zich vragen over te stellen?
Inderdaad, we willen dat onze installaties aanzetten tot nadenken over sociale problemen. Maar ook het soort antwoorden op die sociale problemen moet in vraag gesteld worden. De obstakels die geïnstalleerd worden tégen de daklozen zijn ongepast. Ze worden geplaatst vanuit een soort veiligheidsreflex, wat het probleem van sociale onzekerheid helemaal niet oplost maar simpelweg verplaatst. De daklozen blijven op straat. Nochtans bestaan er structurele maatregelen om de daklozen van de straten te halen en gelijktijdig te vermijden dat mensen op straat belanden. We moeten ook de strijd aangaan tegen de huurwetgeving en tegen onzekere werkgelegenheid, omdat die zaken het moeilijk maken om uit de neerwaartse spiraal te ontsnappen.
Wat is jullie werkwijze tijdens de acties?
In eerste instantie zoeken we plaatsen waar mensen verhinderd worden bij het slapen, zitten, etc. We starten met meten en nemen foto’s van de plaats zodat we accuraat te werk kunnen gaan. Daarna bouwen we een structuur in ons atelier, die we later op de plaats installeren. Onze structuren blijven doorgaans maar enkele uren staan. Het is dankzij video’s en foto’s op social media dat we van een bepaalde zichtbaarheid genieten. Via die weg worden mensen zich bewust van het bestaan van de hindernissen tegen daklozen.
Is het een prioriteit voor jullie om geen schade toe te brengen aan de openbare ruimte?
Ja, we maken er een groot punt van om niets illegaals te doen. Onze belangrijkste doelstelling is mensen uitdagen om na te denken. We vragen ons geregeld af waarom we niet rechtstreeks de overheid aanspreken, maar we geloven toch dat het sensibiliseren van de burgers meer impact heeft. We willen het onzichtbare zichtbaar maken, en de mensen wijzen op de verraderlijke kant van sommige obstakels. Achter die hindernissen gaat namelijk een maatschappelijke visie schuil, een van uitsluiting van de meest hulpbehoevenden.
Heeft u partners? Komen samenwerkingen met andere verenigingen of professionals tot stand?
We zouden graag meer mensen ontmoeten die ook professioneel werken in de daklozen-sector en een betere kennis over het milieu hebben dan Laurent en ik. We willen ons project zien groeien en tegelijk professionals bereiken om de nodige competentie binnen te halen. Zo heeft bijvoorbeeld één van onze vrijwilligers een design-achtergrond. Zaterdag 23 februari zullen we op uitnodiging van DoucheFlux aanwezig zijn bij de Algemene Vergadering van ‘Recht op een dak’ (https://droitauntoit-rechtopeendak.brussels). DoucheFlux is een vereniging uit Anderlecht die douches voorziet voor daklozen. We zullen samen een werkgroep begeleiden over het misbruik van obstakels tegen daklozen. Het is de perfecte gelegenheid om mensen te ontmoeten die werken met dezelfde problematieken zoals “Job Dignity” (n.v.d.r. waar projecten voor dakloze vrouwen worden bedacht). We werken er niet rechtstreeks mee samen maar onderhouden goede contacten, net zoals we contact hebben met la Strada. Er komt dus schot in de zaak.
Krijgen jullie over het algemeen steun?
In het algemeen is de steun die we ontvangen positief. Er zijn echter enkelingen die ons werk niet begrijpen. Ze reageren vaak in de aard van: ‘ik heb geen zin om naast een stinkende dakloze te staan terwijl ik op mijn metro wacht’. Zulke vormen van commentaar interesseert ons ook, omdat we ze meteen een antwoord kunnen voorschotelen. We krijgen soms zeer negatieve mails met boodschappen zoals: ‘Jullie zouden jullie tijd aan nuttige zaken moeten besteden’. Na wat heen-en-weer geschrijf begrijpen ze onze aanpak wel en vinden ze het interessant. We kunnen onze aanpak als pedagogisch omschrijven.
Kunt u ons wat meer vertellen over ‘Pics d’or’?
‘La Fondation Abbé-Pierre’ (n.v.d.r. een Franse stichting van algemeen nut voor de huisvesting van kansarmen) nodigde ons uit op de ceremonie van ‘Pics d’or’, die ironische prijzen uitreikt aan de “beste” obstakels tegen daklozen. Op die manier stellen ze de problematiek aan de kaak. In Parijs zijn de voorzieningen tegen daklozen gewelddadiger dan in Brussel, waar ze sluwer zijn. De stichting daagde ons uit een interventie uit te voeren na de ceremonie om zo onze acties en kenbaar te maken. We herontworpen voor groot publiek een van de ‘prijswinnende’ voorzieningen.
Verschillende installaties worden gerechtvaardigd door hypocriete argumenten. Armsteunen zouden er zijn voor comfort en hekwerk voor veiligheid. Worden jullie geconfronteerd met dat type argumenten?
Er wordt beweerd dat armleuningen dienen voor personen met beperkte mobiliteit en ouderen die moeilijker rechtkomen. Dat is een goed argument, maar in werkelijkheid zien we dat de meerderheid van de armleuningen amper 2 cm hoog zijn en dus onmogelijk die personen kunnen helpen. Ook is er weet van een tunnel die afgesloten werd voor ‘veiligheidsredenen’ omdat daklozen er in sliepen. Toch werd een solidair netwerk opgericht door de omwonenden om de daklozen te voorzien van eten. We zien dus duidelijk dat er wél goede, positieve initiatieven bestaan.
Eerder sprak u over een fototentoonstelling, kan u daar iets meer uitleg over geven?
We vroegen twee fotografen een blik te werpen op de stadsvernieuwing in Brussel. We willen mensen doen nadenken over de gevolgen van dergelijke obstakels op de samenleving. De eerste editie ging door op Brass’Art in Molenbeek, waar gedurende het hele weekend meer dan duizend bezoekers op af kwamen. De reacties waren zeer enthousiast. Voor de tentoonstelling beseften bezoekers niet welke effecten de ingrepen teweeg brengen, maar het zien van de foto’s hebben hun ogen geopend. We zien dit als een grote overwinning. Een tweede tentoonstelling zal plaatsvinden bij onze partners van Garcia Lorca (Voldersstraat 47/49, Brussel). De vernissage zal plaatsvinden op 16 maart om 18u30, terwijl de tentoonstelling nog zal lopen tot 21 maart. Gegidste rondleidingen zullen georganiseerd worden door ‘Les équipes populaires’. Meer info kan je vinden op de website van vzw ArtiCulE. Klik hier
De laatste telling van daklozen in Brussel dateert uit 2014 door ‘La Strada’, een centrum voor thuislozenzorg. Het is een goede poging, maar toch blijft het moeilijk om exacte cijfers over deze moeilijk te bereiken doelgroep te bekomen. Vandaag staan in Brussel 2600 daklozen geregistreerd, wat een onderschatting is. Hoewel er dus weet is van de grote aantallen daklozen, bestaan vandaag ook erg veel obstakels die als doel hebben de daklozen weren uit het straatbeeld. DesignForEveryone richt zich op het neutraliseren van die obstakels en het sensibiliseren van het grote publiek voor die problematiek.
Kan u ons uw project DesignForEveryone voorstellen?
DesignForEveryone stelt in vraag hoe de openbare ruimte aangepast wordt en of deze bepaalde gebruikers uitsluit, specifiek kijkend naar daklozen. Initieel is het een initiatief van Laurent en mezelf. We zijn actief sinds september vorig jaar maar begonnen ons al vragen te stellen na het bezoek van Angela Merkel aan Brussel, in 2017. Daklozen werden toen verzocht te vertrekken, terwijl omheiningen en andere obstakels werden geplaatst. Vanaf dit moment begonnen we het gebruik van openbare ruimtes in vraag te stellen. De openbare ruimte moeten teruggegeven worden aan de burgers. Het is op dat moment dat we besloten om de vzw ArtiCulE, een organisatie voor kunst, cultuur en levenslang leren, op te richten. Het idee was om evenementen te organiseren met een artistiek en/of cultureel karakter, om zo de sociale realiteit in vraag te stellen. Naast onze interventies in openbare ruimtes organiseren we ook fototentoonstellingen. Die maken deel uit van een ander facet van het project.
Willen jullie aan de hand van interventies sociale problemen aankaarten en mensen warm maken om er zich vragen over te stellen?
Inderdaad, we willen dat onze installaties aanzetten tot nadenken over sociale problemen. Maar ook het soort antwoorden op die sociale problemen moet in vraag gesteld worden. De obstakels die geïnstalleerd worden tégen de daklozen zijn ongepast. Ze worden geplaatst vanuit een soort veiligheidsreflex, wat het probleem van sociale onzekerheid helemaal niet oplost maar simpelweg verplaatst. De daklozen blijven op straat. Nochtans bestaan er structurele maatregelen om de daklozen van de straten te halen en gelijktijdig te vermijden dat mensen op straat belanden. We moeten ook de strijd aangaan tegen de huurwetgeving en tegen onzekere werkgelegenheid, omdat die zaken het moeilijk maken om uit de neerwaartse spiraal te ontsnappen.
Wat is jullie werkwijze tijdens de acties?
In eerste instantie zoeken we plaatsen waar mensen verhinderd worden bij het slapen, zitten, etc. We starten met meten en nemen foto’s van de plaats zodat we accuraat te werk kunnen gaan. Daarna bouwen we een structuur in ons atelier, die we later op de plaats installeren. Onze structuren blijven doorgaans maar enkele uren staan. Het is dankzij video’s en foto’s op social media dat we van een bepaalde zichtbaarheid genieten. Via die weg worden mensen zich bewust van het bestaan van de hindernissen tegen daklozen.
Is het een prioriteit voor jullie om geen schade toe te brengen aan de openbare ruimte?
Ja, we maken er een groot punt van om niets illegaals te doen. Onze belangrijkste doelstelling is mensen uitdagen om na te denken. We vragen ons geregeld af waarom we niet rechtstreeks de overheid aanspreken, maar we geloven toch dat het sensibiliseren van de burgers meer impact heeft. We willen het onzichtbare zichtbaar maken, en de mensen wijzen op de verraderlijke kant van sommige obstakels. Achter die hindernissen gaat namelijk een maatschappelijke visie schuil, een van uitsluiting van de meest hulpbehoevenden.
Heeft u partners? Komen samenwerkingen met andere verenigingen of professionals tot stand?
We zouden graag meer mensen ontmoeten die ook professioneel werken in de daklozen-sector en een betere kennis over het milieu hebben dan Laurent en ik. We willen ons project zien groeien en tegelijk professionals bereiken om de nodige competentie binnen te halen. Zo heeft bijvoorbeeld één van onze vrijwilligers een design-achtergrond. Zaterdag 23 februari zullen we op uitnodiging van DoucheFlux aanwezig zijn bij de Algemene Vergadering van ‘Recht op een dak’ (https://droitauntoit-rechtopeendak.brussels). DoucheFlux is een vereniging uit Anderlecht die douches voorziet voor daklozen. We zullen samen een werkgroep begeleiden over het misbruik van obstakels tegen daklozen. Het is de perfecte gelegenheid om mensen te ontmoeten die werken met dezelfde problematieken zoals “Job Dignity” (n.v.d.r. waar projecten voor dakloze vrouwen worden bedacht). We werken er niet rechtstreeks mee samen maar onderhouden goede contacten, net zoals we contact hebben met la Strada. Er komt dus schot in de zaak.
Krijgen jullie over het algemeen steun?
In het algemeen is de steun die we ontvangen positief. Er zijn echter enkelingen die ons werk niet begrijpen. Ze reageren vaak in de aard van: ‘ik heb geen zin om naast een stinkende dakloze te staan terwijl ik op mijn metro wacht’. Zulke vormen van commentaar interesseert ons ook, omdat we ze meteen een antwoord kunnen voorschotelen. We krijgen soms zeer negatieve mails met boodschappen zoals: ‘Jullie zouden jullie tijd aan nuttige zaken moeten besteden’. Na wat heen-en-weer geschrijf begrijpen ze onze aanpak wel en vinden ze het interessant. We kunnen onze aanpak als pedagogisch omschrijven.
Kunt u ons wat meer vertellen over ‘Pics d’or’?
‘La Fondation Abbé-Pierre’ (n.v.d.r. een Franse stichting van algemeen nut voor de huisvesting van kansarmen) nodigde ons uit op de ceremonie van ‘Pics d’or’, die ironische prijzen uitreikt aan de “beste” obstakels tegen daklozen. Op die manier stellen ze de problematiek aan de kaak. In Parijs zijn de voorzieningen tegen daklozen gewelddadiger dan in Brussel, waar ze sluwer zijn. De stichting daagde ons uit een interventie uit te voeren na de ceremonie om zo onze acties en kenbaar te maken. We herontworpen voor groot publiek een van de ‘prijswinnende’ voorzieningen.
Verschillende installaties worden gerechtvaardigd door hypocriete argumenten. Armsteunen zouden er zijn voor comfort en hekwerk voor veiligheid. Worden jullie geconfronteerd met dat type argumenten?
Er wordt beweerd dat armleuningen dienen voor personen met beperkte mobiliteit en ouderen die moeilijker rechtkomen. Dat is een goed argument, maar in werkelijkheid zien we dat de meerderheid van de armleuningen amper 2 cm hoog zijn en dus onmogelijk die personen kunnen helpen. Ook is er weet van een tunnel die afgesloten werd voor ‘veiligheidsredenen’ omdat daklozen er in sliepen. Toch werd een solidair netwerk opgericht door de omwonenden om de daklozen te voorzien van eten. We zien dus duidelijk dat er wél goede, positieve initiatieven bestaan.
Eerder sprak u over een fototentoonstelling, kan u daar iets meer uitleg over geven?
We vroegen twee fotografen een blik te werpen op de stadsvernieuwing in Brussel. We willen mensen doen nadenken over de gevolgen van dergelijke obstakels op de samenleving. De eerste editie ging door op Brass’Art in Molenbeek, waar gedurende het hele weekend meer dan duizend bezoekers op af kwamen. De reacties waren zeer enthousiast. Voor de tentoonstelling beseften bezoekers niet welke effecten de ingrepen teweeg brengen, maar het zien van de foto’s hebben hun ogen geopend. We zien dit als een grote overwinning. Een tweede tentoonstelling zal plaatsvinden bij onze partners van Garcia Lorca (Voldersstraat 47/49, Brussel). De vernissage zal plaatsvinden op 16 maart om 18u30, terwijl de tentoonstelling nog zal lopen tot 21 maart. Gegidste rondleidingen zullen georganiseerd worden door ‘Les équipes populaires’. Meer info kan je vinden op de website van vzw ArtiCulE. Klik hier
| 
| 
|
Post A Comment: